Als er een cultuur is die opviel in Noord- en Midden-Amerika, dan was het wel de Maya-beschaving, dat zich voornamelijk in Mexico bevond. De Maya-cultuur had een nauwe relatie met religie en de studie van het universum, wat aanleiding heeft gegeven tot het vakgebied dat we tegenwoordig kennen als Maya astronomie.
Enkele duizenden jaren vóór Christus beheersten de Maya's al geavanceerde technieken voor astronomische observatie en identificatie van hemellichamen en kosmische verschijnselen. Het verhaal gaat bijvoorbeeld dat op 15 februari 3379 v.Chr. de Maya's identificeerden en bestudeerden een eclips. Bewijs van deze kennis zijn de inscripties die in hun tempels en piramides zijn gevonden.
De Maya-kalender
Een van de meest fascinerende aspecten van de astronomische vooruitgang van de Maya's is het beroemde Maya kalender. Deze kalender werd duizenden jaren vóór Christus ontworpen en de uiteindelijke datum was dat ook 21 december 2012, wat aanleiding gaf tot veel speculaties over het einde van de wereld of de komst van een nieuw tijdperk. De kalender bestond echter uit 365 dagen verdeeld over 18 maanden van elk 20 dagen, met een extra maand van 5 dagen aan het einde van het jaar, bekend als de "Wayeb" -dagen, die als een slecht voorteken werden beschouwd.
El haab en Tzolk'in Het zijn de twee belangrijkste kalendersystemen van de Maya’s. De Haab, van 365 dagen, werd geassocieerd met landbouwcycli, terwijl de Tzolk'in, van 260 dagen, gekoppeld was aan ceremoniële handelingen en een zeer belangrijke astronomische en rituele functie had. Samen vormden zij de Kalenderwiel, wat cycli van 52 jaar opleverde, waarna de kalenders weer op elkaar werden afgestemd. Deze cyclus werd als uiterst belangrijk beschouwd voor de Maya's, die geloofden dat het lot van hun beschaving verbonden was met de sterren.
Astronomie en Mayatempels
Mayatempels hadden niet alleen een religieus nut, maar waren ook afgestemd op belangrijke astronomische gebeurtenissen. De Trappiramide van Chichen Itza Het is een van de meest opvallende voorbeelden van deze harmonie tussen architectuur en astronomie. Deze tempel, gewijd aan de god Kukulcán, is zo uitgelijnd dat tijdens de lente- en herfst-equinoxen de schaduw van de zon het beeld creëert van een slang die de trappen van de tempel afdaalt, wat symbolisch Kukulcán vertegenwoordigt.
Een ander opvallend kenmerk is dat bezoekers bij het beklimmen van de piramide precies klimmen 365 stappen, wat samenvalt met het aantal dagen in de Maya-zonnekalender. Hieruit blijkt dat de Maya’s hun monumenten met grote precisie ontwierpen, waarbij ze rekening hielden met de beweging van de hemellichamen.
Een ander belangrijk voorbeeld is de Observatorium El Caracol, ook in Chichén Itzá. Dit gebouw werd door de Maya's gebruikt om de bewegingen van Venus en de zon te observeren. De ronde structuur is uniek onder de Maya-tempels en is ontworpen om perfect aan te sluiten bij de equinoxen en zonnewendes. Via dit observatorium legden de Maya's nauwkeurig de bewegingen van Venus vast, een planeet die een cruciale rol speelde in hun mythologie en rituelen.
Venus en de planetaire cycli
Venus was de belangrijkste planeet voor de Maya's en zij slaagden erin de synodische cyclus met indrukwekkende precisie te bepalen. Ze wisten dat Venus er 584 dagen over deed om terug te keren naar dezelfde plek aan de hemel, en deze kennis werd vastgelegd in de Dresden Codex, een van de weinige Maya-codices die de vernietiging van de Spaanse veroveraars hebben overleefd. In deze codex worden nauwkeurige berekeningen van de posities van Venus en hun relatie met tijden van verandering of oorlog waargenomen.
Naast Venus bestudeerden de Maya’s ook andere planeten zoals Mars, Jupiter en Saturnus. Hun kennis reikte veel verder dan wat we van een oude beschaving zouden verwachten. Ze slaagden erin de planetaire cycli nauwkeurig te berekenen en gebruikten deze om voorspellingen te doen over zowel aardse als hemelse gebeurtenissen.
Verduisteringen in de Maya-cultuur
De Maya's hadden ook een indrukwekkende controle over de cycli van eclipsen, zowel op de zon als op de maan. Ze gebruikten hun kennis om deze gebeurtenissen met grote nauwkeurigheid te voorspellen en vast te leggen in stèles en codices. Ze geloofden dat eclipsen gebeurtenissen van groot kosmisch belang waren en interpreteerden ze als gevechten tussen zonne- en maangoden. Tijdens eclipsen voerden de Maya's rituelen uit om de goden te sussen en calamiteiten te voorkomen.
De Maya's en kosmologie
De Maya-astronomie was niet zomaar een hobby, maar was diep verweven met hun kosmologie en religie. De Maya's geloofden dat hemellichamen godheden waren die het leven op aarde rechtstreeks beïnvloedden. De MelkwegHet stond bijvoorbeeld bekend als Waka Chan, en werd geassocieerd met de Xibalba, de onderwereld. Volgens hun mythologie reisden de goden door de lucht en bepaalden ze het lot van stervelingen vanaf hun troon in de kosmos.
Maya-priesters, de enige groep die toegang had tot deze astronomische kennis, gebruikten deze waarnemingen om gebeurtenissen zoals oogstseizoenen, oorlogen en religieuze festivals te voorspellen, en zo hun macht en controle over de samenleving te consolideren.
Kennis die blijft
Veel van de astronomische kennis van de Maya's ging verloren na de komst van de Spaanse conquistadores, die veel van hun codices en monumenten vernietigden. Echter, De ruïnes die er nog zijn en de weinige codices die bewaard zijn gebleven, blijven waardevolle informatiebronnen voor geïnteresseerde archeologen en astronomen. in de erfenis van deze fascinerende beschaving. De kennis van de Maya's over de bewegingen van de sterren blijft ons verrassen en getuigt van hun diepe verbondenheid met de kosmos.
Door hun zorgvuldige observaties en de toepassing van hun ontdekkingen in hun dagelijkse en religieuze leven zijn de Maya’s erin geslaagd de astronomie onder de knie te krijgen tot een niveau dat zelfs vandaag de dag nog steeds indrukwekkend is. Tegenwoordig blijven wetenschappers van over de hele wereld meer ontdekken over hun beschaving en haar verbazingwekkende erfenis.