Binnen de Latijns-Amerikaanse literaire stroming van de Magische realiteit, we kunnen de Peruaan niet vergeten Mario Vargas Llosa, beschouwd als een van de belangrijkste Spaanstalige romanschrijvers. Onder zijn meest representatieve werken vinden we literaire verschijnselen zoals “The Green House”, gepubliceerd in 1965, dat plaatsvindt in Piura, aan de Peruaanse kust, en het Amazonegebied. Opvallend is ook “Pantaleon en de bezoekers”, uit 1973, een werk dat op satirische wijze de relatie tussen het Peruaanse leger en prostitutie onderzoekt. Daarin heeft kapitein Pantaleón Pantoja de taak om de 'bezoekersdienst' voor soldaten in de Peruaanse jungle te organiseren.
Juan Rulfo: bijgeloof en dood in de Mexicaanse literatuur
Een andere auteur van grote relevantie is de Mexicaan Juan Rulfo. Met werken vol thema's als bijgeloof, dood en stadslegendes positioneert Rulfo zichzelf als een van de grote exponenten van het magisch realisme. Zijn meesterwerk,Pedro Páramo”, gepubliceerd in 1955, is een fundamenteel stuk binnen het genre. De roman speelt zich af in de fictieve stad Comala en onderzoekt de dunne grens tussen leven en dood, waardoor de doden in het verhaal op een bovennatuurlijke maar genaturaliseerde manier naast de levenden bestaan. Door middel van poëtische en desolate taal creëert Rulfo een sombere sfeer die de meest bepalende kenmerken van magisch realisme weerspiegelt.
Miguel Ángel Asturias en Ernesto Bondy Reyes: Midden-Amerika in magisch realisme
de Guatemalteekse Miguel Angel Asturië, winnaar van de Nobelprijs voor de Literatuur in 1967, integreert de inheemse traditie van zijn land met mythische en fantastische elementen in werken als ‘Maïs mannen”. In deze roman portretteert Asturië de sociaal-politieke zorgen van Guatemala door middel van een verhaal dat het mythische met het moderne combineert en een stem geeft aan de inheemse culturen. Zijn werk “Meneer de president' is een ander sleutelstuk, waarin hij magisch realisme gebruikt om de verschrikkingen van Latijns-Amerikaanse dictaturen aan de kaak te stellen.
Ernest Bondy Reyes, uit Honduras, is ook in Midden-Amerika een belangrijke exponent van het magisch realisme, al geniet het niet dezelfde bekendheid als Asturië. Zijn werk richt zich op lokale mythen en legendes en combineert deze met een modern verhaal dat de spanning tussen traditie en moderniteit weerspiegelt.
Andere grote namen van magisch realisme
In heel Latijns-Amerika ontstonden in deze literaire beweging nog veel meer fundamentele namen. De Venezolaan Arturo Uslar Pietri, die de term 'magisch realisme' bedacht, schreef werken als 'De gekleurde speren”, waar hij de strijd voor onafhankelijkheid en culturele vermenging portretteert. Jose de la Cuadra, uit Ecuador, droeg ook aanzienlijk bij aan het genre met zijn realistische verhaal, waarin elementen van het fantastische en het bovennatuurlijke werden geïntroduceerd.
In Chili, Ferdinand Lamberg y Jos Donoso Ze vielen op met hun complexe werken. Vooral Donoso met romans als “De obscene vogel van de nacht”, onderzoekt waanzin en het groteske binnen het kader van magisch realisme. In Mexico valt naast Juan Rulfo op Laura Esquivel, wiens beroemde boek “Zoals water voor chocolade” combineert het liefdesverhaal met culinaire magie, waarbij gevoelens en emoties via voedsel de fysieke realiteit kunnen veranderen.
De opkomst van magisch realisme in de Latijns-Amerikaanse bloei
De opkomst van het magisch realisme werd vooral gedreven door de Latijns-Amerikaanse boom tussen de jaren 60 en 70 zorgde dit literaire fenomeen ervoor dat auteurs als Gabriel García Márquez, Mario Vargas Llosa en Julio Cortázar internationale erkenning verwierven. “Honderd jaar eenzaamheid' van García Márquez is mogelijk het meest representatieve werk van de beweging en een perfect voorbeeld van hoe het echte en het fantastische naast elkaar kunnen bestaan in hetzelfde verhaal zonder dissonantie voor de lezer te creëren.
Naast Márquez en Vargas Llosa, Jorge Luis Borges uit Argentinië, hoewel vooral bekend om zijn korte verhalen, leverde ook belangrijke bijdragen aan het magisch realisme door zijn verkenning van het metafysische en het dromerige in boeken als ‘Ficties"En"De Aleph'.
Belangrijkste kenmerken van magisch realisme
Magisch realisme staat erom bekend het buitengewone en bovennatuurlijke in het dagelijks leven te integreren. Enkele van de opvallende kenmerken zijn:
- Natuurlijke relatie tussen het echte en het fantastische: Het magische of vreemde wordt met dezelfde natuurlijkheid waargenomen als alledaagse gebeurtenissen.
- Alwetende verteller: Vaak kent en accepteert de verteller zowel het zichtbare als het onzichtbare, wat bijdraagt aan de onderdompeling van de lezer in deze wondere wereld.
- Zintuiglijke beschrijvingen: Beschrijvingen die niet alleen het intellect aanspreken, maar ook de zintuigen krijgen prioriteit, waardoor een wereld van tastbare en buitengewone percepties tot leven komt.
- Naast elkaar plaatsen van tijdelijkheid: Gebeurtenissen volgen niet altijd een chronologisch verloop, en verleden, heden en toekomstige tijden worden vaak met elkaar vermengd in een verhaal.
Deze literaire trend maakte een nieuwe manier mogelijk om de Latijns-Amerikaanse werkelijkheid te zien, waarbij de complexiteit en eigenaardigheden ervan werden benadrukt door de samensmelting van het reële en het fantastische, en het terugwinnen van de culturele wortels die eeuwenlang werden genegeerd door de meest Europese stromingen van de literatuur.
Magisch realisme blijft een zeer invloedrijke stroming, niet alleen in Latijns-Amerika, maar ook in de mondiale literatuur. Hedendaagse auteurs zoals Isabel Allende hebben deze stijl levend gehouden, zoals te zien is in werken als “Het huis van de geesten'waar het verhaal van de familie Trueba verweven is met prachtige en bovennatuurlijke elementen, die naast elkaar bestaan in een absoluut normale omgeving voor de personages. Zo blijft het magisch realisme ons uitnodigen om de grenzen tussen realiteit en fantasie te verkennen.